Welcome to Pretension! version 1.0.
А новаю яго сялибай заўладаў маёнтак. Жонка яго чакала трэцяга дзицяци, ён жа стаў, як сугней, угнуў галаву и ўсё маўчаў, маўчаў. Кольки год працы загинула марна! А разам пайшли ў нябыт и надзеи. Ни ў якую будучыню сваим дзецям ён ужо не верыў. Лягчэй памерци, чым астацца навек без надзеи и веры! Сымон Ракуцька пачаў змагацца з бязвер'ем и безнадзейнасцю. Ён пачаў шукаць, каб на чым пэўным спыницца думкаю. У гэты якраз час и нагадзилася яму злая прыгода. Жонцы прыйшоў час раджаць. Дзиця радзилася нежывым, и жанчына асталася на некальки месяцаў ляжаць у хваробе. Ён высах каля яе и каля дзяцей. Пасля пайшоў па свеце шукаць спосабу, каб жыць. Ён абышоў, можа, з паўдзяржавы и ничога не знайшоў, але затое наслухаўся ад людзей усяляких чутак аб жыцци па той бок границы. Больш як паўгода ён думаў, и меркаваў у думках. и ничога иншага вымеркаваць не мог. Так ужо им апанавала цвёрдая думка. "Гэта ж не жарты! Там зямли бяры! Там жыви сабе!" и нарэшце настаў момант. Перш за ўсё ён, як перад каменнай сцяной, стаў перад неабходнасцю вырашыць вяликую задачу: ён жа не адзин! З гэтага часу и найшло на яго вяликае ўтрапенне. Раней ён быў спакойны и цягавиты. Цяпер, праўда, трапятким ён не стаў, але спакой свой, як рысу натуры, страциў. Ён выбраў цёмную ноч, ни зор, ни месяца. Ён назаўсёды пакинуў тую гнилую хату, якая дала яму прытулак у цяжкия часы яго маладосци. Апошни раз ён зирнуў на сваю новую сялибу, у якой думаў гадаваць дзяцей и якой цяпер заўладаў нехта чужы. Малы Тамаш ишоў подбегам, трымаючыся за бацькаву руку. Яна, спадарожница яго жыцця, несла на руках малую Лизавету. За дзве ночы яны дайшли да границы. Больш тыдня яны чакали ў лесе навальничнай ночы. Перад самым змрокам, выбираючы зручнейшае месца, каб з яго рушыць у гэтую страшную дарогу, усе яны ўбачыли чалавечыя ноги. Ракуцька пабялеў и прыгледзеўся. Ужо тхнула адтуль трупным духам. Мярцвяк ляжаў увесь пад накидам моху. Самога яго не видно было. Малады ён ци стары? и хто ён? Можа шпиён, яки ишоў туды и быў падстрэлен чужой ци сваёй куляй? А ци стаў ён шпиёнам ад гадаўскай прыроды свае, ци няшчасце яго павяло па гэтай дарозе, ци стопудовае зло, якому патрэбны границы и шпиёны, прыкавала яго навек да гэтага месца? Ци можа гэта проста няшчасны чалавек тутэйшай зямли, каля цихай хаты якога лягла тая граница и, як пякельная жудасць, заўсёды была перад яго бяззлобными вачыма? Ракуцька анямеў ад жаху, што таки лёс можа спасцигнуць и яго з усими тыми, хто дораг и люб яго сэрцу. Аднак жа хутка и ноч настала. Такое ночы ён тольки и чакаў. Пярун ляскаў кожны момант. Лило, як з бяздоннага мора. Змучаны Тамаш трымаўся за бацьку и ишоў, як святы на пакуту. Пасля двухгадзинных блуканняў яны пачули, што недзе тут поблизу страляюць. и гэтаму канца няма. Душа яго апала. Яна шапнула яму:
- Назад. У сваю гнилую хату! Лепш там памерци з голаду, чым тут валяцца непахаванаму.
Пошапкам яны дайшли да згоды. Яна з дзецьми пойдзе назад першая, а ён следам, каб было незаўважней, бо маланка штохвилину и натоўп вялики. Ён стаў пад дрэвам тварам ад таго боку, у яки ишоў и сям'ю вёў. За кожнай маланкай ён акидаў вачыма мясцовасць. их няма. Але нарэшце - радасць, радасць! На самай той дарозе, якою проста дойдзеш да той старой хаты, стаяли яны. Яна, любая, родная, разважливая, працавитая, верная яго сяброўка, Тамаш, босы, малы, падкасаны. и маленькая Лизавета ў яе на руках, маленькая, кирпаценькая, птушанё... Гэта яны, яких ён вёў у будучыню. Што яны стаяли на патрэбнай дарозе, ён ведаў з таго, што над ими гойдала веццем знаёмае яму сагнутае дрэва. Яшчэ адна маланка, и ён убачыў, як яны ишли далей дарогай. Яны ўжо далёка ад страшнага месца. Зараз и ён рушыць за ими. Зноў маланка и крык паграничника ў зялёнай шапцы. Ён стаяў на другим баку. Падкасаныя худыя Тамашовы ноги назаўсёды асталися ўваччу яго. А першыя Лизавецины ўсмешки! Смутак навалиўся на яго душу. Якая чакае и их и яго будучыня? Дзе им суджана знайсци яе? Але трэба исци, паграничник грозиць, што будзе страляць. Па калени ў вадзе и ўвесь мокры, ён замаршыраваў перад паграничникам.
|
