Welcome to Pretension! version 1.0.
З-пад скалечанага паравоза и разбитых вагонаў тырчаць акрываўленыя нямецкия косци. Ведали яшчэ и гаварыли пра тое, што на грунтавым шляху ў лесе непадалёку, нават зусим близка ад малога скрыжавання, стаиць адным бокам, з паднятым на паветра другим бокам и з пагнутым и парваным сподам нямецки танк. Дакладна называли месца: кали прайсци ад малога скрыжавання кольки киламетраў шляху ў бок да таго месца, дзе ён каля Сумлич крыжуецца з шашою, то, минуўшы вяликую бярозу, будзе зараз жа и той танк. и па глухих кутках, и па дарогах нават усё часцей льга стала напаткаць узброенага чалавека або некальки их. и ўсё гэта была праўда. Каму з якой-небудзь добрай ци злой прыгоды здаралася трапиць у тыя месцы, той сапраўды бачыў и поезд пад адкосам, и падарваны танк на шляху ў лесе. Казали, што ад споду быў вельми заквэцан у гразь, а з яго люка вытыркала и матлялася на ветры синяя кашуля з вышыўками на рукавах.
Танк гэты стаяў узняты левым бокам у паветра, аднак жа не так близка ад вяликай бярозы, не ближэй як за паўкиламетра. Пад узнятым угару левым бокам была яма ад гранатнага ўзрыву. Абгарэлым и абкуродымленым задам ён сядзеў низка ў зямли. Што здарылася з гэтым танкам, ведала тольки адна Ракуцькава Лизавета. Сами ж танкисты ўжо ничога не магли расказаць, бо яны были мёртвыя. Канчаўся ўжо трэци тыдзень вайны, кали Лизавета падышла да бацькавай хаты. Выкиравалася яна сюды не ад шляху, а ўжо з супрацьлеглага боку. Яна дала вяликага круга, каб не исци шляхам. Яе ўразила пустэча и цишыня ў пасёлку. Дзверы ў хатах усюды были паадчынены, и хоць бы дзе жывая душа. З дрыжаннем сэрца яна ўвайшла ў бацькаў двор. Яе хустка, у кратки и з фрэнзлями, валялася пасярод двара. Яна ўвайшла ў адчыненыя на ўвесь мах дзвярэй сенцы. Шырока раскинуты дзвюма палавинами чамадан з жоўтай скуры стаяў на лаве. У им, напханыя туга, были чаравики, кашули, боты, нагавицы, сукенки. Гэта яе и Тамашова, тое самае, што бацька збираў праз доўгия гады. Камень з жорнаў у засохлай крыви ляжаў пасярод сянец. З-пад яго вытыркаў пляскаты кавалак чарапной касци з скурай и пукам рыжых валасоў. Яна скалынулася и шпарка зазирнула ў хату. Валачашчая сука прыбилася сюды и паспела ўжо тут ашчаницца. Вяликая, худая, выцягнутая, доўгая и тонкая, яна ляжала на падлозе, и шасцёра сляпых шчанят смактали яе. Яна вышчарыла зубы и забурчала, пачуўшы чалавека. Лизавета выбегла з хаты, абышла ўвесь пасёлак, не спаткала нидзе ни душы и пакинула гэтае сумнае месца. Вось и ўсё. и няма ўжо больш ни там ни тут ни прытулку, ни прыпынку. и можа бацьки и маци ўжо няма. Вось и прыйшла самая спелая пара яе юнацтва!
Яна пераначавала ў близкай вёсцы пры шляху и вярнулася назад. У яе з'явилася патрэба яшчэ раз зирнуць на бацькаву хату. Дзесьци ў глыбини душы ажыла ў яе надзея, слабая и няпэўная: а можа праз яки-небудзь цуд яна там нападзе на бацькаў след. Менш як праз гадзину яна зноў зазирнула ў бацькавы сенцы. Адзежы и чамадана ўжо не было. У хаце не было ўжо и суки, адны тольки шчаняты спали ў цесным клубку на падлозе, у пуку сонечнага прамення з акна. Раптам ускочыла ў хату сука и брэхам выгнала Лизавету на вулицу. Лизавета пайшла ўнурыўшыся, а сука рвала яе ззаду за адзенне. Лизавета азирнулася. Сука адбеглася и зноў пачала нападаць. Лизавета падняла пошвырак. Сука ўскочыла ў двор, у сенцы, у хату, дзе раптам залямантавали шчаняты. Лизавета зашчапила дзверы и зноў пайшла, чуючы ўвесь час брэх зачыненай у хаце суки. Тут яна ўбачыла, як з'явилася на вулицы фурманка и трое нейких невядомых мужчын, аброслых, у рубашках без падпяразки, пачали цягаць з хат усё, што тольки магли и што было там. Воз напаўняўся адзеннем, посудам, усяляким прыладдзем и рыштункам. Лизавета скрылася ў першы двор и агародами и садами выйшла на доўгую сцежку праз поплаў да тарфянога балота и ўзгорыстага поля. Яна ўжо минула и тую вёску, у якой начавала, и палявою дарогаю ишла туды, дзе праходзиў вялики шлях. Дарога паднялася на крутое ўзвышша. Лизавета азирнулася з гэтага высокага месца и з вострай трывогай убачыла, як над пасёлкам, дзе стаяла бацькава хата, выбухнуў высока агонь з дымам и шпарка пачаў распоўзвацца ўшырки.
|
