Welcome to Pretension! version 1.0.
Божа, як ён глядзеў цяпер на яе - яна ишла паволи и як бы не ведаючы, што ён тут. Здаецца, яна зараз пройдзе далей. "У каго ж яна ўдалася такая сталая?" Але ж ён не бачыў и не ведаў, якая была Волечка, кали жыла калисьци адна и арала зямлю.
- Ведаеш што, - сказала Лиза да Нявады, - не трэба спаць, нехта идзе агародами, я глядзела, як ён то прыгнецца, то выпрастаецца. У вулицу ён не пайшоў. Маци стаиць ля канцавой хаты.
- Дык няхай сабе идзе хто там дзе ходзиць!
- Дык мы ж бацьки чакаем! А можа ён гэта.
Гэта быў ён. и ўся сям'я яго апанавала. Здавалася, што ён сам не чакаў такога шчасця. Вось што ён сказаў: - Немцы злавили на дарозе нейкага чалавека. Ён им здаўся падазроным. Яго пытали пра тутэйшых камунистаў. Бургомистр и пра мяне запытаў. А той, каб трапиць пальцам у неба, сказаў, што ён чуў пра мяне, як пра самага завадатара. Я гэта ведаю вось як: мы злавили аднаго палицая, а ён ад страху ўсё и расказаў нам. То кали мы раней так сабе хавалися, дык цяпер, рад-няволя, а трэба здабываць зброю. Мне жыцця ўжо не будзе, а праз мяне и вам. Камуниста ниводнага яны цяпер у Сумличах не знойдуць, бо их няма ў мястэчку.
Ён быў таки ўзбуджаны, што аж заикаўся:
- Тут на мястэчку будуць чуцца людзи, дык вы не бойцеся. Гэта нашы сумличане варочвацьмуцца дадому. Вам лепш сядзець у старой хаце, нават ад вулицы и дошчак з вокан не знимайце. Сюды менш дабивацца будуць. Прыбяжыш, Лиза, зранку да мяне на Драчы Лужок, скажаш, як ноч прайшла.
Ён перацалаваў усих и пайшоў у канец вулицы. Утраих яны вярнулися ў старую хату и на голых дошках прычакали раницы. Трэба было жыць далей, а яно не жылося. З их траих адна Лиза не заўважала, што гэтая старая хата стала над жыццём, як помник над магилаю. Яна николи не жыла ў гэтай хаце и не ведала, што ў ёй так было и дваццаць пяць год таму назад и ў ёй пакутавала Волечка. А цяпер Волечка ў новым вобразе зноў вярнулася ў гэтую хату. Але Волечка ўжо гэтульки пражыла на свеце и назад прыйшла, але не з лёгким сэрцам, а з пакутаю ў сто разоў цяжэйшаю, як тады. Лиза ничога гэтага не ведала. Шчасце гэтай маладой душы было ў тым, што яна жыла тым днём, яки бачыла, и не мела карэнняў для думак у глыбини чалавечага веку. Раницаю яна знайшла бацьку ў Драчым Лужку и ўбачыла там усих сваих сумличан. Яна зноў убачыла таки самы кулямёт, яки тады быў у их доме, и яшчэ такую зброю, якой дагэтуль не ведала. Яна сказала яму, што ноч была спакойная. и вось здарылася тое, што выходзила за межы звычайнага: бацька прытулиў яе да сябе и цалаваў у галаву, гаворачы:
- Дзяўчынка ты мая, дачушка.
Яна бачыла: прыйшла часина такая, што нават таки аўтарытэт, як родны бацька, перайначыўся, и руки яго дрыжэли, кали ён трымаў яе плечы. Сама не свая, яна ишла назад той сцежкаю праз паплавы и ўбачыла, што брама таго дома, дзе яна радзилася и вырасла, адчынена и ў двары там поўна людзей, и ниводнага знаёмага твару. Сэрца яе заныла: там, перад вокнами, на круглай градцы, расли два кусты ружовага кракосу, якия яна садзила и паливала.
Больш яна ўжо не падыдзе да их! Каб не гэты кракос, можа яна и не адчула б усяго, што сталася. Кали яна паспрабавала расказаць мацеры, што бачыла дома чужых людзей, маци ёй сказала:
- На нас вяликая напасць: нашага тату личаць не тым, хто ён ёсць: ён жабы николи сумысля не забиў, а думаюць, што ён набраў сабе войска и камандуе им. Наш дом займае пад пастой палицыя. Цяпер тата дадому не паткнецца. идзи зноў да яго и раскажы гэта яму.
- Я сам пайду! - быццам раззлаваны чым, абазваўся Нявада.
Твар яго быў белы, и плечы калацилися. Здавалася, што яго ўразила громам и ён праз цуд астаўся жывы. Нейки ўскудлачаны, з дробнаю падстрыжанаю бародкаю, у нязменным сваим вылинялым и пазацыроўваным плашчы и высоких ботах, ён, як вецер, рушыў з хаты. Лиза ледзь паспела гукнуць яму наўздагон:
- У Драчым Лужку! Спяшайся. Бо надвечар их ужо там не будзе!
На вулицы было многа людзей: сумличане варочалися дахаты. Гэта спадабалася Няваду и дало яму больш спакою. Хоць и кульгаючы, але вельми шпарка, даляцеў ён да Драчага Лужка.
|
