Welcome to Pretension! version 1.0.
Видно было, што ён перажыў страшную ноч. Ци то ён бягой ратаваўся з зоны бою, ци, можа, якая иншая з им здарылася прыгода, але ён цяпер ляскаў зубами, и вочы яго бегали ад дрэва да дрэва. А можа ён яшчэ не адышоў ад таго, што Нявада даў па им гнутым жалезам. Тым часам падышла легкавая машына и спынилася. З яе выйшли два нямецкия салдаты и афицэр з биноклем и картай. Салдаты стаяли, як на варце, а афицэр глядзеў у поле праз бинокль. Малады чалавек узвалокся на ноги и пайшоў проста на афицэра. Салдат наставиў на яго аўтамат. Ён падняў руки ўгару и па-нямецку прывитаў афицэра и яшчэ дадаў нейкае слова, ад якога афицэр пильна на яго паглядзеў. Яны пачали гаварыць нямецкай мовай.
- Ци няма тут бальшавицких салдат? - запытаў афицэр.
- Няма. А ци даўно заняты немцами Баранавичы? и ци ўстанаўляецца ўжо ў занятых немцами месцах цывильная нямецкая ўлада?
- Устанаўляецца.
- Ци пастаўлены ўжо высокия начальники акругаў, абласцей. и, можа, сярод их або сярод их памочникаў ци вяликих службоўцаў чуцён дзе граф Паливодски?
Афицэр падазрона и з непаразуменнем паглядзеў на абшарпанага маладога чалавека, и той зноў сказаў нейкае тое слова. Афицэр пациснуў плячыма и сеў у машыну.
Малады чалавек папрасиў есци. Афицэр кинуў у перацёрты на пыл дарожны пясок пачак галетаў, и машына зрушыла з месца. Малады абшарпанец падняў галеты и, жуючы их, падаўся глыбей у гэты непрытульны лес без ценю и травы и лёг на хвойныя голки, апанаваны прыступам слабасци. Тым часам па ўсёй гэтай мясцовасци не спынялися то дробныя баявыя сутычки, то рух машын, то разрывы авиябомб у розных месцах, то людзи ишли, и так, и натоўпами з дзецьми, и чырвонаармейцы ишли на ўсход, тулячыся дзе якое ўкрыццё было - лесам ци полем. За тыя дни немцы далёка ўвайшли на ўсход ад дарожнага скрыжавання. Таксама и на поўдзень ад усходу. У Сумличах гаварыли, што немцы ўжо минули Бабруйск. Сумличы асталися цэлыя. Пажар ад авиябомбы ў той першы страшны дзень сумличане патушыли. Агонь з'еў усяго паўвулицы. Першыя нямецкия калоны ў мястэчка нават не заходзили: Сумличы ад шашы были ўбаку. Артылерыйская кананада и авияцыйныя налёты аддалялися, и, дзень за днём, настала часина, кали ў вуличных закутках было чутно, як дзе-небудзь, дзе на сонцы спёка и бляск, загудзе муха. и птушыны шчэбет чуцён усюды. Ужо многа станавилася цишыни, и чалавечая душа магла ўтапиць у ёй сваё ўтрапенне.
Тры новыя вулицы пашырыли мястэчка Сумличы на поўдзень яшчэ ў першыя гады пасля рэвалюцыи. За ўсе ж апошния гады гэтае месца яшчэ разбудавалася, и тут стварылася як бы новае мястэчка пры старым, усё ў маладых, яшчэ невысоких дрэвах, тады кали над старым мястэчкам узнималися ў неба купчастыя вяршалины магутных стагодних дрэў. Хаты старога мястэчка саступили месца дамам и дамкам новага мястэчка, дзе маляваныя вокны и дзверы прасвечвалися праз зяленива кустоў, скрозь панасаджваных ад вулицы и ў дварах. Тут быў адзин дом, сцены якога, з смольнага кругляка, ужо ад часу пацямнели, але не так яшчэ, каб скрыць свае годы. Яшчэ ўсюды видно было, што дом гэты новы. Дрэвы навокал яго яшчэ тольки ўбиралися ў силу. Яшчэ и смала на бярвенни не выветрылася и нават не высахла, а блишчэла сваёй празрыстасцю, так як выступила з дрэва год, можа, яких пятнаццаць таму назад. Дом гэты ўвесь скрываўся ў маладых дрэвах. Вузенькая брамка вяла з вулицы ў сад за задняй сцяной дома. Брамка ўциснута была ў таўшчэзныя шулы, вымаляваныя зялёнаю фарбаю. Здавалася, што гаспадар меў перад сабою мэту паставиць будынак и абгарадзиць яго навек. З гэтага боку мястэчка пачыналися паплавы, найбольш груд, а месцам прыбалочаныя. Даўжэзная, можа на киламетры, сцежка ишла з далёкага поля праз гэтыя паплавы да самага мястэчка. Сцежка канчалася памиж выгараджаных дубовым коллем завулкаў, вулачак, двароў и закуткаў. Доўгая вулачка памиж платами была працягам гэтай сцежки и праходзила паўз сад пры тым бярвенчатым доме. Сад быў абгароджан стаячым плотам з каротких аполкаў, па яких зверху цягнулися, адна над другой, дзве калючыя драцины, дзе-нидзе з шкуматами з адзежы тых малых смелякоў, што мели ахвоту бываць без патрэбы гаспадару ў гэтым садзе, у яким не было аниводнага старога дрэва.
|
